Η Απόβαση στη Νορμανδία: Η ημέρα που άλλαξε η ιστορία
Το ξημέρωμα της 6ης Ιουνίου 1944, ένα ομιχλώδες και συννεφιασμένο πρωινό στη βόρεια Γαλλία, ξεκίνησε η μεγαλύτερη αμφίβια στρατιωτική επιχείρηση στην ιστορία: η Απόβαση στη Νορμανδία, γνωστή και ως D-Day. Ήταν η μέρα που οι Σύμμαχοι άνοιξαν το δυτικό μέτωπο στην κατεχόμενη Ευρώπη, δίνοντας το αποφασιστικό πλήγμα ενάντια στη ναζιστική Γερμανία. Έκτοτε, η D-Day έχει καταγραφεί ως ένα από τα σημαντικότερα σημεία καμπής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η Προετοιμασία της Επιχείρησης
Η απόφαση για εισβολή μέσω της Μάγχης και όχι από τα Βαλκάνια ή την Ιταλία οριστικοποιήθηκε στη Διάσκεψη της Τεχεράνης στα τέλη του 1943, ύστερα από πιέσεις του Ιωσήφ Στάλιν, που ζητούσε εδώ και καιρό τη δημιουργία ενός δεύτερου μετώπου. Ο Στάλιν υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ, και η Βρετανία συμφώνησε τελικά με το σχέδιο.
Η επιχείρηση έλαβε την κωδική ονομασία «Overlord», με επικεφαλής τον Αμερικανό στρατηγό Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. Η επιτυχία της απαιτούσε έναν τιτάνιο συντονισμό μεταξύ χερσαίων, ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων. Βασικός στόχος ήταν να ξεκινήσει η απελευθέρωση της Ευρώπης από τη ναζιστική κατοχή, με αρχή τη Γαλλία και τελικό προορισμό το Βερολίνο.
Η μυστικότητα ήταν καθοριστική. Το σχέδιο παραπλάνησης με την ονομασία «Operation Bodyguard» στόχευε να πείσει τη γερμανική διοίκηση ότι η εισβολή θα γινόταν στο Καλέ, και όχι στη Νορμανδία. Η επιτυχία της παραπλάνησης επέτρεψε στους Συμμάχους να αιφνιδιάσουν τις δυνάμεις του Άξονα, παρά την ενισχυμένη αμυντική γραμμή του Ατλαντικού Τείχους, που είχε διαμορφώσει ο στρατάρχης Έρβιν Ρόμελ.
Η Επιχείρηση Neptune – Η Απόβαση
Η απόβαση, υπό την επιχείρηση «Ποσειδών» (Operation Neptune), ξεκίνησε τις πρώτες ώρες της 6ης Ιουνίου. Στις πέντε ακτές της Νορμανδίας —Utah, Omaha, Gold, Juno και Sword— αποβιβάστηκαν 156.000 στρατιώτες, εκ των οποίων οι 132.000 με πλοία και οι υπόλοιποι με αεροπλάνα. Το ναυτικό και η αεροπορία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο: 1.200 πολεμικά πλοία, 804 μεταγωγικά, 4.000 αποβατικά και 10.000 αεροσκάφη στήριξαν την επίθεση.
Παρά την έκταση και την ισχύ της επιχείρησης, οι απώλειες ήταν βαριές, ιδιαίτερα στην ακτή Omaha, όπου οι Αμερικανοί στρατιώτες αντιμετώπισαν σφοδρή αντίσταση και υπολογίζεται ότι υπέστησαν πάνω από 2.000 θύματα. Ωστόσο, μέχρι το βράδυ της ίδιας ημέρας, οι Σύμμαχοι είχαν εδραιώσει προγεφυρώματα σε όλες τις παραλίες, ανοίγοντας τον δρόμο για την εισβολή στο εσωτερικό της Γαλλίας.
Μετά την Απόβαση
Οι επόμενες εβδομάδες ήταν εξίσου κρίσιμες. Οι Αμερικανοί κατέλαβαν τη χερσόνησο Κοταντέν και το λιμάνι του Χερβούργου, ενώ οι Βρετανοί χρειάστηκαν πάνω από έναν μήνα για να καταλάβουν την πόλη Καν. Η προέλαση ήταν αργή, εξαιτίας της σθεναρής αντίστασης και των διαφωνιών μεταξύ των συμμαχικών διοικήσεων, κυρίως μεταξύ Αϊζενχάουερ και Μοντγκόμερι.
Η καθοριστική καμπή ήρθε στα τέλη Ιουλίου, όταν ο στρατηγός Ομάρ Μπράντλεϊ εξαπέλυσε την επιχείρηση Cobra, διασπώντας το γερμανικό μέτωπο στη δυτική Νορμανδία. Η γερμανική αντεπίθεση στο Μορτέν απέτυχε και οι συμμαχικές δυνάμεις άρχισαν να προελαύνουν με ταχύτητα προς τον Σηκουάνα.
Μέχρι τα τέλη Αυγούστου, το Παρίσι είχε απελευθερωθεί και οι Σύμμαχοι βρίσκονταν στα γερμανικά σύνορα. Η επιχείρηση Overlord είχε πετύχει: ένα αποφασιστικό βήμα προς την τελική ήττα της ναζιστικής Γερμανίας είχε γίνει.
Κληρονομιά
Η Απόβαση στη Νορμανδία δεν ήταν μόνο ένα στρατιωτικό κατόρθωμα. Ήταν σύμβολο συνεργασίας, αποφασιστικότητας και θυσίας. Η επιτυχία της βασίστηκε στην πρωτοφανή συντονισμένη δράση μεταξύ διαφορετικών εθνών, στην τεχνολογική και τακτική καινοτομία, αλλά και στο θάρρος των στρατιωτών που πάτησαν πρώτοι τις ακτές υπό καταιγισμό πυρών.
Η D-Day παραμένει ένα από τα πιο ισχυρά σύμβολα της πάλης για την ελευθερία στον 20ό αιώνα, ένα γεγονός που άλλαξε την πορεία του πολέμου – και της παγκόσμιας ιστορίας.