Η Δίκη των Πιθήκων: «Πολιτεία του Τενεσί κατά του Τζον Τόμας Σκόουπς»
Μέσα στον καυτό Ιούλιο του 1925, ένα μικρό δικαστήριο στο Ντέιτον του Τενεσί μετατράπηκε σε παγκόσμιο επίκεντρο της ιδεολογικής σύγκρουσης ανάμεσα στην επιστήμη και τη θρησκευτική πίστη. Στη δίκη του νεαρού καθηγητή βιολογίας Τζον Σκόουπς, η Πολιτεία του Τενεσί βρέθηκε αντιμέτωπη με την ίδια την έννοια της επιστημονικής ελευθερίας. Ο Σκόουπς κατηγορήθηκε για το «έγκλημα» της διδασκαλίας της θεωρίας της εξέλιξης στους μαθητές του, κατά παράβαση του νόμου Μπάτλερ, που απαγόρευε οποιαδήποτε διδασκαλία αντικρουόμενη με τη βιβλική εκδοχή της ανθρώπινης δημιουργίας.
Η δίκη εξελίχθηκε σε θεαματικό πολιτισμικό γεγονός. Από τη μια πλευρά, ο κορυφαίος νομικός Κλάρενς Ντάροου υπερασπίστηκε τον Σκόουπς, θέλοντας να αναδείξει την ανεξαρτησία της σκέψης και της επιστήμης. Από την άλλη, ο Ουίλιαμ Τζένινγκς Μπράιαν, πολιτικός και φλογερός υποστηρικτής της βιβλικής δημιουργίας, ανέλαβε την κατηγορία. Η αντιπαράθεση των δύο ανδρών έλαβε σχεδόν θεατρικές διαστάσεις, με δημόσιες ανακρίσεις, ρητορική ένταση και φιλοσοφικές συγκρούσεις. Αν και ο Ντάροου κέρδισε τις εντυπώσεις, ο δικαστής αρνήθηκε να επιτρέψει καταθέσεις επιστημόνων υπέρ της θεωρίας της εξέλιξης, περιορίζοντας τη δίκη σε νομικό τυπικό.
Ο Σκόουπς τελικά κρίθηκε ένοχος και του επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο, όμως η υπόθεση έγινε ορόσημο. Η έφεση που κατέθεσε ο Ντάροου αθώωσε τον πελάτη του για διαδικαστικούς λόγους, χωρίς όμως να αγγίξει την ουσία του νόμου. Η απαγόρευση της διδασκαλίας της εξέλιξης έμεινε σε ισχύ για δεκαετίες. Παρά την καταδικαστική απόφαση, η δίκη του Σκόουπς έθεσε τα θεμέλια για τη μακρά σύγκρουση επιστήμης και θρησκείας στην Αμερική — μια διαμάχη που συνεχίζεται ακόμη, μεταμορφωμένη σήμερα σε συζητήσεις γύρω από τον «ευφυή σχεδιασμό» και τη θέση του στη δημόσια εκπαίδευση.